İhap Hulusi Görey‘e ölüm yıldönümünde saygıyla…

İhap Hulusi Görey (28 Kasım 1898, Kahire – 27 Mart 1986, İstanbul), Türk grafik tasarımcısı, illüstratör.

Güçlü, bağımsız ve modern bir ülkenin kendini doğru anlatabilmesi ve yenilikleri seslendirebilmesi için en büyük ihtiyaçlarından biri toplumla çağdaş bir şekilde doğrudan seslenebilmektir. Bunun için ise grafik tasarım eğitimi almış yetenekli sanatçılara ihtiyaç duyar. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin de bu doğrultuda ayrıcalıklı ve eksiksiz bir seçkin bir kurumsal kimlik yaratma çabası ve gayreti vardı.

Görey, Türk grafik sanatının kurucusu ve reklamcılık sektörünün ilk büyük isimlerinden biridir. En ünlü eserleri Türk markalarına yönelik tasarımlarıdır. Pek çok devlet kurumunun kurumsalını oluşturmuş ve bu yönü ile aslında yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti’nin görsel kimliğinin oluşturulmasında katkı sağlamıştır.

İhap Hulusi, 1898’de Mısır’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini bir İngiliz okulunda tamamladıktan sonra, çocukluğundan beri resimle ilgilendiği için Kahire’den Almanya’ya geldi. İhap, Ludwig Hohlwein’in atölyesinde üç yıl resim eğitimi aldıktan sonra reklamcılıkta uzmanlaşmak için afiş bölümüne geçti. Ardından ülkesinde yeni olan ve henüz gelişmeyen bu sektöre katkı sağlamak için, Türkiye’ye döndü ve afiş çalışmalarına burada devam etti.

Türkiye’ye döndükten sonra ilk siparişini 1926’da İnci Diş Macunları adlı bir markadan aldı. İhap’ın ses getiren tasarımı onun birçok markayla çalışmasını sağladı: Milli Piyango, Tekel, Kulüp Rakısı, İş Bankası, Ziraat Bankası, Garanti Bankası, Kurukahveci Mehmet Efendi, Piyale Makarnaları, Kodak, Sümerbank, Bayer, Spor Toto, , Ford, Vog Çorapları ve daha nice marka. Bu örnekler içinde 1932’de İhap bizzat Atatürk tarafından kendisine sipariş edilen Alfabe kitabının kapak tasarımı da ayrı bir yer tutar. İhap Hulusi’nin çizimleri Mustafa Kemal Atatürk’ün de dikkatini çeker. Genç Türkiye’de yürütülen aydınlanma kampanyasının bir ayağı da okuma-yazma seferberliğidir. İşte Atatürk, İhap Hulusi’den sevimli bir Alfabe kapağı hazırlamasını ister. Hatta kızı Ülkü ile birlikte bir süre poz da verir. İhap Hulusi’nin çizdiği Alfabe kapağı 1970’li yıllara dek kullanılmıştır.

Tayyare Piyangosu (bugünkü adıyla Milli Piyango) idaresi için 35 yıl çalışan İhap Hulusi, bu süreçte yurtdışında da adını duyurdu.


Bayern’in afiş ve etiketleri, Mısır’ın Tekel İdaresi, Devlet Demir Yolları ve şehir hatlarına ait ve ilanları, ünlü İngiliz viskisi John Haigh’ın, İtalyanların Cinzano ve Fernet Branca’sının afiş ve etiketleri İhap Hulusi tarafından yapıldı.

AKBABA Dergisi


Kendini tanıtmak için ilk zamanlar Türkiye’nin en gözde dergisi olan Akbaba’da Münif Fehim ve Ramiz Gökçe’yle birlikte karikatürist olarak çalıştı.

Türkiye’de ilk grafik tasarım sergisini 1935 yılında Beyoğlu’nda açtı. 1978’de Grafikerler Meslek Kuruluşu onur üyeliğine seçildi.

Hat sanatını modernize eden İhap Hulusi ve Çalışmaları


Afiş çalışmalarının yanı sıra hat sanatını modernize eden İhap Hulusi başarılı örnekler vermiştir. Son yıllarında daha önce çalıştığı yerlerin sigortalı göstermemesi nedeni ile maddi zorluklar içindedir. Yine de çalıştığı Milli Piyango kurumu cüzi miktar aylık bağlasa bile ömrü kullanmaya yetmemiştir. 27 Mart 1986 tarihinde arkasında güzide eserler bırakarak aramızdan ayrılmıştır.

Gazeteler için hazırladığı bazı reklam afişleri ve siyasi afişeler

İhap Hulusi yeni kurulmuş bir ülkenin uzman ilk tasarımcısı oldu. Bizlere ekonomik, siyasi ve sosyo-kültürel yaşamdan izler bıraktı. Yaşamı boyunca bu meslekte zorluklara göğüs germek zorunda kalmış olsa bile Türkiye’nin ilk afiş sanatçısı olmaktan mutlu olduğunu şu sözlerle ifade etmiştir:

“Resimden, bunun kompozisyonundan, renkten anlamayan siparişi verenler olmuştur. Bunlar, gereksiz ve anlamsız müdahalelerle yaptığım resimleri bozmuşlardır. Örneğin boş gördükleri yerlere yazılar sıkıştırarak kompozisyonu bozmuşlar, resimdeki renkleri değiştirmişlerdir. Bu koşullar altında çalışmak zor oluyordu. Sanat, yetenek ve zevkimi, para kazanmak uğruna feda etmek zorunda kalıyordum. Baskıya da gereken önem verilmediği için afişlerdeki renkler bozuk çıkıyordu. Bu bozukluk, en çok piyango biletlerinde görülüyordu. Yaptığım orijinal iş ile basılmış biletin renkler yönden hiçbir ilgisi kalmıyordu. Fakat bu zorluklara karşın Türkiye’ye ilk renkli afiş resmini getirmiş bir ressam olmam dolayısıyla memnun ve bahtiyarım.”

Ender Merter’in İhap Hulusi Hakkındaki Yayınları

İhap Hulusi’nin şapkasından saatine, divitlerinden eskizlerine kadar pek çok şahsi eşyasını Ender Merter adlı koleksiyoner toplamıştır. Ender Meter tarafından İhap Hulusi hakkındaki yayımları şunlardır:

  • Müsellesten Üçgene, (1998)
  • 80. Yılında Cumhuriyeti Afişleyen Adam, (2003)
  • Çizgi Dünyasına Yolculuk, (2005)
  • İhap Hulusi Tasarımcının Bir Genç Sanatçı Olarak Portresi, (2007)
  • Cumhuriyeti Afişleyen Adam 110 yaşında, 2.baskı (2008)
  • Bir Sevda Serüveni Türkçe-Almanca, (2008)

kaynak: 1 2