Mavi Saat Fotoğrafı Nasıl Çekilir?

Güneşin batmasının ardından ya da doğmasından önce (ufuk çizgisinin 4 ila 8 derece altında bulunduğu dönemde) oluşan ve gökyüzünün gece mavisi, koyu mavi (ya da bazen ‘parlament mavi’ denen) renge büründüğü zaman dilimine mavi saatler denir.
Mavi saatin oluşumu güneşin ışıklarının bu açıyla atmosferden süzülerek geçtiği esnada mavi tonların ağırlık kazanmasına bağlanabilir. Fotoğrafçıların çok sevdiği bu saatte çekilen fotoğraflarda, gökyüzünden gelen ışıkla halen yeryüzü az da olsa aydınlanıyorken, örneğin şehir ışıklarının yanmaya başlaması ve doygun bir maviye sahip bir gökyüzü etkileyici fotoğraflara ulaşmayı mümkün kılar. Bulutsuz bir gökyüzü tekdüze gözükse dahi masmavi doygun tonuyla fotoğrafı cazip kılarken, hafif bulutlu bir gökyüzü, hareket eden bulutlar değişik tonlarla birlikte fotoğrafa katkı yapar.

Mavi Saat Nedir ve Nasıl Oluşur?

Mavi Saat gökyüzünün öncelikle koyu mavi göründüğü ve ışığın, ek ışık kaynağı olmadan karanlık konu alanlarını vurgulayacak kadar yumuşak olduğu zamandır. Bu etkiden sorumlu olan Rayleigh saçılmasıdır. Bu, ışığın görünür ışığın dalga boyundan daha küçük moleküller tarafından saçılmasıdır. Ayrıca gökyüzünün mavi görünmesi de bu etkiden kaynaklanıyor.

Güneş ufuktan yaklaşık olarak altı derece aşağı battığında, güneş ışınları artık yere ulaşmaz, ancak üst atmosferi aydınlatır. Bu durum aynı zamanda ” alacakaranlık” olarak da bilinir. Bu süre zarfında, maviden daha uzun dalga boyuna sahip olan kırmızı ışık, atmosferden geçer. Öte yandan mavi ışık, atmosferdeki moleküllere çarparak dağınık olarak yayılır ve böylece gökyüzünün yoğun renklenmesini sağlar.

Sabahları ise, “Mavi Saat”, Altın Saat’in “seher vakti” nin başlangıcından önce gelir. Güneş doğmadan yaklaşık 30 dakika önce başlar. Akşam, “sıradan alacakaranlık” ın sonunda “Mavi Saat”, “altın saati” takip eder ve gün batımından yaklaşık 10 ila 15 dakika sonra başlar.

Mavi saatin tam olarak ne zaman başlayacağı ve biteceğini ölçen telefon uygulamaları ve web siteleri mevcuttur.

Fotoğraf Hangi Yöne Doğru Planlamalı?

Gün doğumunda daha önce aydınlanan yön doğu olduğu için bu yönde kadraj oluşturduğunuzda daha önce mavi saat yakalama şansınız olacaktır. Gün batımında da, aynı şekilde erken kararan yön doğu olduğu için mavi tonu daha erken bulacaktır. Bu nedenle, mekan ve kadrajlar elverişliyse fotoğrafçıların doğu yöndeki kadrajlarla başlayıp, batı yönüyle devam etme imkanı bulunmaktadır.

Mavi Saat Fotoğrafı İçin Hangi Ekipmanlar Gereklidir?

  • Manuel moda sahip bir fotoğraf makinası
  • Sağlam bir tripod
  • Uzaktan kumanda
  • Filtre Kullanımı ve Işık İzleri
  • Eğer mavi saatle birlikte su, bulut, araç ışıkları gibi hareket eden nesnelerin bırakacağı ışık izleri ve süre kullanımı önemliyse; polarizefiltre ve/veya 2-3 stopluk ND filtreler, ya da gökyüzü ışığını kısmak için ‘gradual’ (kademeli) ND filtreler kullanılabilir.

Fotoğraf Makinesinin Ayarları Nasıl Olmalıdır?

Netlik: Şehir ışıklarının fotoğraf makinanın otomatik netlikte bırakılarak kadraj değişikliklerinde netlik tekrar yapılabilir. Ancak doğada Işık kaynağının olmaması ve kontrastın düşük olması nedeni ile henüz ışık azalmadan netlik yapmanız gerekebilir.

Diyafram: Diyafram öncelikli çekim modunda arzu edilen alan derinliği etkisine göre bir diyafram belirlenebilir. Ancak tercih diyaframın en keskin olduğu aralıkta olmalıdır. Mavi saatle birlikte statik olmayan bir nesne kadrajınızda ışık izi bıraksın isteniyorsa diyafram 11-16 aralığına kısılabilir. Öte yandan sokak lambalarının çevresinde yıldız şeklinde bir etki isteniyorsa, 22 diyafram çarpıcı sonuçlar verebilir. Mavi saatin kısıtlı süresi içerisinde her fotoğraf çektiğinizde ışık azalacak ve enstantane değeri uzayacaktır. Bir süre sonra 30 saniye üzerine çıkıldığında ya diyaframı açarak dengeleme yapmanız, ya da süreyi hesaplayarak bulb/time modunda çekmeniz gerekecektir.

Uzun Pozlama Kumlanma Giderici (LERN)): Bu ayar açıksa örneğin 30 saniyelik bir pozlama yapmanızın ardından bir o kadar dakumlanma azaltma işlemi için beklemeniz gerekir.

ISO: Normal şartlarda uzun pozlamada, yıldız çekimi hariç ISO artırmak gereksiz gibi gelebilir, ancak şöyle bir örnekle açıklarsak ISObazı durumlarda yükseltilebilir: Diyaframı yıldız etkisi almak için f/16-22 aralığında kullanıyorsunuz, ışığın da azaldığı durumda süre30 saniye üzerine çıkıyor, bu durumda ISO’yu 100 yerine 200 kullanarak pozlama süresini yarıya, hatta 400 kullanarak 4’de birine düşürmek mümkün. Çekmek istediğiniz farklı kadrajlar varsa diyaframı açmak yerine ISO’yu yükselterek süreyi daha ekonomik kullanabilirsiniz.

Bilinmesi gereken bir konu daha : Altın saat nedir? (bu konu daha geniş işlenecektir.)

Mavi saate denk gelecek bir çekim planladıysanız, altın saati de öğrenmelisiniz. Bu, güneşin doğuşundan hemen sonra ve güneş ışığının en yumuşak ve en renkli olduğu gün batımından hemen önceki dönemi ifade eder.