Fontların Dili, Anlamları ve Önemi
Geçmişte dünya üzerinde en iyi yüz font sıralaması yapılmış (yazımızın sonunda bulabilirsiniz) olsa da. Her tasarımcının ürettiği işlerde kullandığı fontlar ve beğenileri çeşit çeşittir. Yazı fontları yapılan işin karekterini ve duruşunu değiştirdiği gibi İşlerinizde kullandığınız fontlar karakterinizi ön plana çıkarır ve kariyerinizi de etkiler!
PAZARLAMA ve REKLAMCILIKTA YAZI KARAKTERLERİNİN ÖNEMİ:
Yazı karakterleri, önde gelen dizayn araçlarından birisidir. Hem akademisyenler hem de uygulamacılar, yazı karakteri tasarımının bütünleşik iletişim çalışmalarında önemli bir görsel araç olduğunu kabul etmektedirler.
Araştırmalar gösteriyor ki; yazı karakterleri reklamı yapılan markaların algılanmasına, hafızada tutulmasına ve anlaşılmasına doğrudan etki etmektedir. Bu dizaynlar hitap ettikleri kişilerin markayı yenilikçi, güçlü, sıcak vb şekilde algılamasında etkilidir. Bu sebepten seçilen yazı karakteri ürüne ve/veya markaya uygun seçilmelidir.
TİPOGRAFİ:
İletişimin temel öğelerinden biri olan yazı, ilkel toplumlarda kullanılan sembol ve
işaretlerin zamanla geçirdiği değişimlerden sonra oluşmuş son biçimlerdir. Mısır Hiyerogliflerinden Latin Alfabesine yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Bu biçimler taşıdıkları güçlü anlamları sayesinde bir duyguyu, bir fikri ve bir yaşamı anlatabilir. Kimi zaman bir sözcük milyonlarca resme, kimi zaman da bir resim milyonlarca sözcüğe karşılık kullanılabilir. Resim izleyene yaşattığı duygu yoğunluğu ile iz bırakırken, yazı, hem taşıdığı anlam, hem de sunuş biçimiyle etkili olmaktadır.
Tasarımcılar, ön plan geliştiricileri ve kendi internet sitelerini geliştiren Webmasterlar… Hepimiz zamanı gelip çattığında font konusunda büyük bir ikilemde kalıyoruz. İstiyoruz ki, seçtiğimiz font hem kullanıcı deneyimi açısından kullanıcıya en iyiyi versin hem de tasarımın bütünlüğüyle tam olarak örtüşsün. Yer çekimsiz ortamda çilek yiyip muz tadı da alırsak hiç fena olmaz.
Tasarım konusunda ne kadar deneyiminiz olursa olsun tipografi söz konusu olduğunda mutlaka bir ikilem karşınıza çıkıyor. Genel olarak bu ikilemden kurtulmanın en büyük çözümüyse Serif mi yoksa Sans-serif ailesindeki yazı tiplerinden birini mi kullanmanın daha uygun olacağı sorusunun cevabını bilmekten geçiyor.
Bence doğru bölüm için doğru yazı tipi seçimini yapmanın en önemli kuralı her iki yazı tipinin de temelini öğrenmekten geçiyor. Hadi, iki fontun arasındaki temel farklılığa bir göz atalım;
Serif Fontları Nereden Geliyor?
“Serif” olarak adlandırdığımız fontlar küçük ve ince çizgilerin bir araya getirilmesiye meydana gelen yazı tipleridir. Tarihi düşüncelere göre; Serif fontlarının Romalıların Latin alfabesinde yer aldığı ve kayalara yazı yazmak için kullanıldığı düşünülüyor. Her ne kadar bu bir tarihi düşünce olsa bile Serif’in kökü evrensel olarak herkes tarafından bu şekilde kabul edilmiyor.
Bir kısım araştırmacılar göre Serif fontları Romalılar tarafından konuşma metinleri ve daha birçok kalın malzemeye yazı yazmaya uğraşmanın bir sonucu olara ortaya çıkmış. O zamanki aletlerin ince olması ve kalın yazılar için yetersiz kalması da Serif fontların neden ince olduğunu açıklar nitelikte.
Peki, Sans-Serif ?
Sans-serif, bir başka deyişle “serif’siz” yani harfin uzatılmış çizgisi olmayan anlamına geliyor. Haliyle Sans-serif olarak lanse ettiğimiz yazı tiplerinin tümünde uzatılmış çizgi detayları yer almıyor. Zaten yukarıdaki ve aşağıdaki görsellere dikkatlice bakarsanız iki fontun arasındaki bariz farklılığın nereden geldiğini görebilirsiniz.
Şimdi gelelim asıl konumuza hangi tipi seçersek tasarımdaki etkilesi ne olur kısmına.
Okunabilirlik
Yazı tiplerinde en önemli ve belki de en çok ihmal edilen özellik, “okunabilirlik” özelliğidir. Tasarımınızda son derece şık ve görsel açıdan son derece estetik olduğuna inandığınız bir yazı tipi kullandığınızı düşünün. Görsel bir harika yarattığınızı zannediyorsunuz. Ancak o da ne? Üçüncü bir şahıs yazıyı okuyamıyor! Bunun ne demek olduğunu biliyor musunuz? Ürünü ya da markayı sunduğunuz hedef kitle için hazırlamış olduğunuz son derece estetik (!) tasarımın hiçbir anlamı yok demek.
Kullandığınız yazı tipinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, tasarımda vereceğiniz mesajın ya da sloganın herkes tarafından kolaylıkla okunabilir olmasıdır. Hedef kitleniz yazıyı okuyamaz ve anlayamazsa, onlara yakınlaşmanız mümkün olmayabilir.
Ve şunu hiçbir zaman unutmayın: Kullandığınız fontlar, sadece harfleri simgeleme işlevini yerine getirmez. Markanızın ve dolayısıyla firmanızın karakterini de yansıtır. Bu sebeple markanızı yansıtacak tasarımlarda kullandığınız tipografiye dikkat etmenizde fayda var.
Eski tarzda bir görüşten yola çıkarsak bugün hala geleneksel yayıncılıkta çok önemli bir kısım Serif yazı tiplerini tercih ediyor. Bunun en önemli nedeni, serif fontlarının daha kolay okunuyor olmasıdır. Gazeteler, dergiler ve tanıtım yazısı maksatlı borşürlerin büyük kısmında serif tercih ediliyor çünkü gözünüz tek seferde serif bir karakteri uçtan uca kolayca algılayıp saptayabiliyor, bu da yazıyı kolayca okumanıza yardımcı oluyor.
Serif yazı tiplerinin çoğunluğunda oldukça dengeli harf boşluğu kuralları kullanılır. Bu da okura farklı harfleri kolayca tanıması ve diğerinden ayrıştırması konusunda daha çok yardımcı olur. Aşağıdaki örnek metinde serif tipindeki bir fontun iki farklı büyüklükteki dengesini görüyorsunuz.
Yazıların boyutu küçülse bile harflerin sahip olduğu serif’ler karakterlerin dengeli olmasına yardımcı oluyor ve kolayca ayırt edilebilmesini sağlıyor. Harf boşluğu avantajı sayesinde serif çok daha kolay okunabiliyor.
Sonuç: Uzun metin bölümlerinde, küçük fontların kullanılması gerektiği paragraflarda ve içerik bölümlerinde Serif fontlarını okumak çok daha kolay oluyor.
Okunaklılık
Okunaklılık kavramını bir harfin kalitesi ve sadeliği olarak açıklayabiliriz. Harika bir seçim yapabilmek için fontun sadece istediğiniz değerleri karşılaşması yeterli değildir. Okunaklı olması ve birbirinden farkı görünmesi de son derece önemlidir. Aşağıdaki örneklere bir göz atın;
Alt kısımdaki Sans Serif fontunda küçük harfli “L” harfiyle “I” harfi birbirine oldukça benziyor. Bu tip bir fontu kullanarak bir kelimenin içerisinde I ve L harfleri geçecek olursa okurun kelimeyi saptaması çok daha güç hale gelecektir. Örneğin bilgisayarınızdan Arial fontunu açıp, “İllüzyon” yazarak zaten okuması zor olan bir kelimenin daha da ne kadar zor hale geldiğini görebilirsiniz.
Sonuç: Yazı tipi seçimi yaparken örnek bir metin bloğu ile değişik kriterlerle deneme yapmak ve kullanacağınız büyük metin alanlarında Sans-serif, küçük metin alanlarında Sans kullanmak daha ideal olacaktır.Kapaktan gördüğünüz gibi Sans-serif bu tip ölçekli bir tasarımda daima kazanan tarafta oluyor. Çünkü sans-serif’in dekoratif detayları olmadığı için küçük veya büyük puntolar şeklinde ölçeklendirildiğine maksimum okunabilirlik sağlıyor.
Tasarım blogu DesignMantic‘in font seçerken dikkat edilmesi gerekenleri derlediği ‘Tipografinin 10 Emri’ isimli infografiği, yapılması gerekenler kadar yapılmaması gerekenleri de listeliyor.
Görselin üzerine tıklayarak yüksek çözünürlüklü versiyonuna ulaşabilirsiniz.
Öneriler:
1-Bir belgede üç yazı karakterinden fazlasını kullanmayın.
2-Ana başlıkları büyük ve sayfanın tepesinde kullanın.
3-Metniniz için 8 veya 11 punto aralığında bir yazı büyüklüğü tercih edin.
4-Okunaklı olmayan yazı karakterinin aslında bir yazı karakteri olmadığını unutmayın.
5-Harf aralıklarına özen gösterin.
6-Uzun bir metin için sadece büyük harf kullanmayın.
7-Çok kısa ya da çok uzun satırlardan kaçının.
BU FONTUN ADI NE? BU HANGİ FONT?
Kanayan yaramız. Herhangi bir görselden bulamadığımız fontu çıkarmamak bazen en kötü görseldeki yazıları tek tek çizmeye kadar götürüyor. Zamanında birçok kez logoları çizmeye kalkışmıştım. Ekranda ismini bilmediğiniz bir font ile karşılaştığınızda, elinizdeki tüm fontlara göz atarak eşleştirmeye çalışmak keyif verici bir durum değil. Bu işi sizin için yapan ve çoğu zaman tam isabet tutturan bir site mevcut. www.myfonts.com/WhatTheFont kullanılan yazıda yada logoda daha önce hiç görmediğiniz yada o an için ismini hatırlayamadığınız font için örneğinizin bir görüntüsünü jpeg formatında kaydedin. Sayfanın hemen üzerindeki “Local File > Choose File” butonuna basarak kaydettiğiniz dosyayı tanımlayın ve “Upload Image” butonuna basarak siteye yükleyin. İşlem tamamlandıktan sonra,gerekirse yüklenen dosyada görüntülenen harfleri alttaki “Character Selection” bölümünden teyit edin ve “Search” butonuna tıklayın. Bu işlem sonrasında, karakterlere [glyph] en yakın fontlar listelenecektir. Yüklediğiniz font ile eşleşen fontu listeden bulun. Daha sonra size kalan kısmı font listenizde bulunmuyorsa ve ücretli değil ise internet üzerinde arayıp fontlarınız arasına katmaktan ibaret…
Bu yazı sizi; Nerede hangi fontu kullanmalıyım? Bu fontun anlamı ne? Bu fontun adı nedir? vb sorulardan kurtarmıştır umarım.
