Çoğumuz, senaryo nasıl yazılır sorusuna cevap aramadan önce, “bu filmin senaryosu çok kötü” veya “diyaloglar çok zorlama” gibi yorumlarda bulunmuşuzdur. Peki nedir bu senaryo yazma tekniği? Senaryoda dramatik yapı nedir Senaryo dramatik yapıya uymak zorunda mı?
Tüm bu sorulara madde madde cevap verelim. Senaryonun yazma biçimini, tekniğini detaylıca anlatmak sayfalarca sürebilir. Bu yüzden; “Senaryo nedir, nasıl ve hangi teknikle yazılmalı?” konusunu daha basit hale getirelim.
Ön Hazırlık Süreci
Sinopsis Nasıl Yazılır?
Ön hazırlığın ilk aşaması filmimizin sinopsisini yazmaktır. Sinopsis, filmin anlatılabilecek en kısa özetidir. Genellikle de 1 sayfayı geçmemelidir. Nasıl senaryo yazılır konusunda aslında aklımıza gelen ve bundan güzel film olur dedirten bir noktanın vücut bulmuş halidir. Sinopsiste Sadece ana karakteri tanıtması ve okuyan kişiye filmin nasıl bir film olacağı konusunda bir ışık yakması yeterli olacaktır.
Film Hikayesi nasıl Yazılır?
Nasıl senaryo yazılır sorusunda Sinopsisi yazdıktan sonra onu biraz daha uzatıp yan karakterleri de ekleyip karakterimizin yaşayacağı macerayı detaylandırırsak filmin hikayesini yazmış oluruz. Bu da ön hazırlık sürecinde bir gerekliliktir.
Uzun metraj film senaryosu yazacak senaristlerin filmlerinin hikayesini minimum 6 sayfada tutmaları gerekmektedir. Daha azı, senaryomuzu yazmaya başladığımız anda tıkanmamıza neden olabilir. Bitmiş bir hikaye, senaryomuzu yazarken bize yol gösterecektir.
Senaryoda Karakterler
Hikayemizi yazarken karakterlerimiz de hayat bulmaya başlar. Onları tanır, isimlerini, mesleklerini, nereli olduklarını, beklentilerini, motivasyonlarını, korkularını, ideallerini yani kısaca fiziksel, sosyolojik ve psikolojik özelliklerini ortaya çıkarırız. Bir karakteri yeterince tanımıyorsak hikayemizde oradan oraya savrulan bir karakter halini alacaktır. O nedenle senaryo yazmaya başlamadan önce karakterlerimiz hakkında yeterince bilgi sahibi olmalıyız. Bunu da karakter özelliklerini oluşturarak yapmalıyız.
SENARYO NEDİR?
Senaryo nedir sorusuna, genel anlamda, “içinde diyalog ve betimlemeler barındıran, dramatik yapının bağlamına yerleştirilmiş hikayelerdir” diye cevap vermek mümkün. Başka bir deyişle, senaryo, bir film, çizgifilm, video oyunu veya televizyon programı için hazırlanan bir yazılı eserdir.
Senaryoda, edebi eserler gibi duygusal betimlemere, edebi sözcüklere, uzun ve karmaşık cümlelere yer yoktur. Senaryoda kamera hareketleri de yoktur. Senaryo bir bakıma yönetmenin yol göstericisidir ancak neyi nasıl yapması gerektiğini göstermez, hikayeyi verir. Bunun yanında, kafa karıştırabilecek olan, çekim ölçekleri veya çekim planlarına senaryoda kimi zaman yer verilir kimi zaman uzak durulur.
Senaryoda, sahneler yer alır ve sayfanın başında, sol üst tarafta mekana, sağ üst tarafta zamana yer verilir. (örn: tiyatro – iç-gece)Fransız formatında, aksiyon, mizansen bulunur; sağ tarafında ise diyaloglar yer alır. Amerikan senaryo formatında ise, diyaloglar tretmandan ayrı, ancak ikisi de sayfanın ortasında yer alır.
Hatırlatma
BİR FİLMDE, ÖZELDEN GENELE GİDECEK OLURSAK; PLANLAR, SAHNELERİ, SAHNELER İSE SEKANSLARI OLUŞTURUR. YANİ SIRALAMA OLARAK; PLAN – SAHNE – SEKANS BÖLÜMLERİ BİR FİLMİ OLUŞTURAN PARÇALARDIR.
Senaryoda İş Bölümü
Senaryo, kendi içinde bölümlere ayrılır. Genellikle, büyük, uzun süren veya karmaşık projelerde senaryo grupları çalışır. (Bu tamamen tercih ve donanım meselesi. Bir kişi, hem tüm senaryoyu yazıp, hem de filmi çekebilir.)
Bu senaryo gruplarında yer alan iş bölümü: HİKAYE – TRETMAN – DİYALOG
Yani, hikaye dışında, duygu , jest ve mimiklerin yer aldığı, mizanseni oluşturan bölüme tretman, sayfanın sağında yer alan ve konuşmaların yer aldığı bölüme diyalog diyebiliriz. Ve bu üç bölüm için de ayrı insanlar çalışabilir.
İyi Bir Senaryo Nasıl Yazılmalı?
İyi yazılmış bir senaryo, daha ilk sözcükten kendini belli eder. Yazarın – senaristin kullandığı üslup, sözcüklerin sayfaya dizilimi, hikayenin kuruluş şekli, dramatik durumun senaryoya hakimiyeti, ana karakterin sunumu ve yan karakterlerinn katılması, dramatik önerme ve işlenen hikaye… Tüm bunların iyi bir senaryoya doğrudan etkisi vardır.
Dramatik Yapı
Senaryo kitapları okuyan veya senaryo derslerine girenler bilir; tüm durum dramatik yapıya bağlanır. Hatta senaryo nedir ve nasıl yazılır sorusunun cevabında bile, kimi zaman ,dramatik yapıyı temele oturturuz. Dramatik yapı, ballandıra ballandıra anlatılır, detaylandırılır, sürekli önerilir.
- Kuruluş – Yüzleşme – Çözülme
- Giriş – Gelişme – Sonuç
- Serim – Düğüm – Çözüm
Hepsi aynı şeyi ifade eder. Hikayenin iskeleti oluşturulur ve buna göre bir senaryo yazılır.
Senaryo Yazmaya Başlamadan Önce Bilmeniz Gerekenler
“Senaryo nasıl yazılır?” sorusunun en önemli cevaplarından biri bu kısımda aslında. Senayo yazmak için, bir fikirden sonra kesinlikle bir plana ihtiyacınız vardır. Bu plan size yol gösterici, çoğu zaman hikayenizi toparlamanızı sağlayan bir kılavuz rolü oynar. Bu planı oluşturmak için, senaryo yazmadan önce bilmeniz, karar vermeniz gereken noktalar vardır.
- Fikir – Hikayenin ana fikri
- Ana Karakter – Dramatik Gereksinim
- Bitiş – Hikayeniz, filminiz nasıl bitiyor. (hikayenin sonu)
- Başlangıç – Senaryonuzu nasıl bir dünyada hangi şartlarda açıyorsunuz.
- 1. Dönüm Noktası
- 2. Dönüm Noktası
Bu 6 noktayı senaryoyu yazmadan bilmek ve hepsine hakim olmak senaryoyu daha kolay ve daha etkin bir şekilde yazmanızı sağlar. Bir işe başlamadan, girişmeden, elinizde bir iş planınızın olması, elinizi rahatlatır.
Senaryo Hazırlıkları
Sinema dünyasının en klişe, en büyük kurallarından biri: bulduğun fikri, kafandaki projeyi (karakter ve aksiyon üzerinden) tek cümlede ifade et.
Senaryo yazmak, hayattan bir kesiti, birinin hikayesini anlatmak, yoğun bir araştırma, hazırlık süreci gerektirir. Bu araştırmaları, yazılı ve sözlü araştırmalar olarak ikiye ayırabiliriz.
senaryo hazırlık aşaması
Yazılı Araştırma : Makale araştırması, yazdığımız dönem ve canlandıracağımız karakterler üzerine, olaylar üzerine okumalar yapmak, senaryomuza daha fazla hakim olmamızı, daha rahat yazmamızı sağlar.
Sözlü Araştırma : Röportajlar yapmak, hikayemizle ilgili, olabildiğince çok, insanla konuşmak sözlü araştırma kısmına girer.
Senaryoda Sahne Oluşturmanın Önemi
Bir filmde, senaryoda, sahnenin amacı, hikayeyi ileri doğru taşımak ve karakterler hakkında bilgi vermektir. İster aksiyon, ister diyalog sahnesi yazın; sahnenin amacını ve ne olduğunu belirlemek, mekanı, zamanı belirlemek ve sahne bileşenlerini oluşturmak sahne yaratmanın gereklilikleridir.
Sahneler de tıpkı bir film gibi giriş, orta ve son bölümlere sahiptir. Sahnenin başında ne oluyor, nasıl ilerliyor ve nasıl son buluyor? Bu sorulara cevap vermek ve filmi , hikayeyi ileri taşımak sahne yaratmanın önemine işaret eder.
