İnsanların büyük bölümü renkleri çocuk yaşta geliştirdiği sezgilere göre eşleştiriyor. Renkler profesyonel bir tasarımın en önemli unsurlarından bir tanesidir. Her bir renk, diğer bileşenlerin dengesini etkilediğinden yanlış renk seçimi izleyicilerinizde ortaya çıkmasını istemediğiniz bir duyguyu tetikleyebilir.
Doğru renk kombinasyonu seçmek bazen zorlu olabilir. Sizinle bu yazıda, tasarım için en doğru renkler nasıl seçilir hakkında ipuçları ve tanımlar paylaşacağım fakat öncesinde konuya girişi renk teorisiyle yapalım.
Bu sonucun ışığında Tasarımlarınız için en iyi renkleri seçmek için bilmeniz gereken terimler, araçlar ve ipuçları hakkında bilgi edinmek ve doğru renk seçimi yapabilmek için rehberimizi okumaya devam edin.
Bölüm 1 : Renk Teorisi
Renk teorisi konusunda çok derinlere dalmadan önce renkler konusunda hiçbir şey bilmediğinizi düşünerek ilk bölüme başlayalım. Hazır mısınız?
Ana, ikincil ve üçüncül renkler hakkında bir şeyler duyduğunuzu hatırlıyor musunuz? Renk teorisi ile ilgili her şeyi anlamak istiyorsanız bu terimler oldukça önemli bir yere sahip olacaktır.
Tasarımda hayati rol oynayan renk teorisi, sanatçılar ve tasarımcılar tarafından onlarca yıldır kullanılmakta. Teori kelimesi gözünüzü korkutmasın, temel renk teorisi kolaylıkla öğrenebileceğiniz ve uygulayabileceğiniz bir bilgi.
Hepsinden önemlisi, sadece tasarım için değil, aynı zamanda kıyafetlerde mükemmel kombinler oluşturmak, evinizin bir odasını dekore etmek yada Instagram storylerinde en uyumlu renkler seçmek gibi hayatınızın her alanında kullanabilirsiniz. Renk teorisini iyi anlamak, renklerin sihirli dünyasını keşfederken yardımı çok büyük olacaktır.
Birincil Renkler – Ana Renkler
Okuldan hatırlayacağınız gibi tüm renkler, birincil renkler olan kırmızı, sarı ve mavi renklerin karışımından elde edilir. Ana renkler, iki veya daha fazla rengi bir araya getirerek oluşturmayacak renklerdir.
İkincil Renkler
İkincil renkler, yukarıda listelenen üç ana renkten herhangi birinin birleştirilmesiyle oluşturulan renklerdir. Yani,
Üç tane ikincil renk vardır: turuncu, mor ve yeşil. Her birini üç ana renkten ikisini kullanarak oluşturulabilen renklerdir. İkincil renk yaratmanın genel kuralları ise şunlardır:
kırmızı ve sarıdan turuncu
Sarı ve maviden yeşil
Mavi ve kırmızının karışımından mor ortaya çıkar
Üçüncül Renkler
Altı ikincil renk karışıp üçüncül renkler ortaya çıktığında renk dünyanız genişleyecek ve nihayetinde bir renk çemberine sahip olacaksınız.
Üçüncül renkler, birincil rengi ikincil renkle karıştırdığınızda oluşturulur.
Buradan, renk biraz daha karmaşıklaşıyor. Uzmanların tasarımlarında nasıl renk seçtiklerini öğrenmek istiyorsanız, önce rengin diğer tüm bileşenlerini anlamanız gerekir.
Üçüncül renklerin en önemli bileşeni, üçüncül bir renk oluşturmak için her ana rengin ikincil bir renkle eşleşememesidir. Örneğin, kırmızı yeşil ile uyum içinde karışamaz veya mavi turuncu ile uyum içinde karışamaz.
Her iki karışım da hafif kahverengi bir renge neden olur. Tabii ki aradığınız şey bu değilse elinizde istemediğiniz ve tahmin edemediğiniz bir renk oluşacaktır.
Bunun yerine, ana renkler aşağıdaki renk tekerleğinde yanına gelen ikincil bir renkle karıştığında üçüncül renkler oluşturulur. Bu gereksinime uyan altı üçüncül renk vardır:
- Kırmızı + Mor = Kırmızı-Mor (Eflatun)
- Kırmızı + Turuncu = Kırmızı-Turuncu (Vermillion)
- Mavi + Mor = Mavi-Mor (Menekşe)
- Mavi + Yeşil = Mavi-Yeşil (Deniz Mavisi)
- Sarı + Turuncu = Sarı-Turuncu (Amber)
- Sarı + Yeşil = Sarı-Yeşil (Açık Yeşil)
Renk Teorisi Çemberi
Tarih boyunca uygarlıklar, renk teorilerini etraflarındaki dünyayı tanımlamak ve renkleri nasıl gördüğümüzü anlamak için geliştirmişlerdir. Ancak, ilk kez Aristoteles’in fikirleri renk teorisyenleri arasında daha çok dikkati çekmiş ve kendisinden sonraki teorileri de etkilemiştir.
Renk biliminin asıl temelleri, 17. yüzyılda lsaac Newton’un cam prizma deneyleriyle atılmıştır.
Newton, cam prizma kullanarak renk biliminin temellerini attığı deneyiyle, her rengin prizmadan geçerken değişik dalga uzunluğuna sahip olduğunu görmüştür.
Ayrıca Newton, ışıkta tüm renkleri karıştırarak, beyaz ışığı elde etmiştir.
İlk renk diyagramı yine Newton tarafından tüm renklerin, beyaz merkezde olacak şekilde bir çember üzerine yerleştirilmesiyle geliştirilmiştir.
Buraya kadar tamamsa süper! Şimdi “ana” renklerin ne olduğunu biliyorsunuz, ama ikimiz de biliyoruz ki özellikle bir bilgisayarda renk seçmenin 12 temel renkten daha geniş bir aralığı vardır.
Renk teorisi renk tekerleğinin arkasındaki itici güçtür, her bir birincil, ikincil ve üçüncül rengi ve bunların ilgili tonlarını, gölgelerini, doygunluklarını çizen bir daire grafiği ile karşılaşacaksınız.
Renkleri bu şekilde görselleştirmek, her rengin bir gökkuşağı rengi ölçeğinde yanında bulunan renkle nasıl ilişkili olduğunu göstererek renk şemaları seçmenize yardımcı olur.
(Muhtemelen bildiğiniz gibi, bir gökkuşağının renkleri sırayla kırmızı, turuncu, sarı , yeşil , mavi, çivit mavisi ve mor rengidir.)
Bir renk şeması için renk seçerken, renk tekerleği, beyaz, siyah ve griyi orijinal renklerle karıştırarak daha parlak, daha açık, daha yumuşak ve daha koyu renkler yaratma fırsatları sunar.
Bu karışımlar aşağıda sizin için açıkladığımız renk çeşitlerini oluşturur:Öncelikle şunu belirtmeme izin verin. Çok fazla ton isminin geçtiğini bu yazıda göreceksiniz. Ancak bu terimler genellikle İngilizce’den gelmedir ve maalesef Türkçe’de farklı bir kelime ile karşılanmamaktadır. Bu nedenle terimlerin İngilizce hallerini de bilmeniz oldukça önemlidir.
Renk Teorisi Renk Tekerleği İle İlgili Temel Bilgiler
Renk Tonu
Ton, “renk” kelimesini söylediğimizde aslında ne demek istediğimizle eşanlamlıdır. Örneğin, birincil ve ikincil renklerin tümü “renk tonları” dır.
İkincil bir renk oluşturmak için iki ana rengi birleştirirken tonların hatırlanması önemlidir. Birlikte karıştırdığınız iki ana rengin tonlarını kullanmazsanız, ikincil rengin tonunu oluşturmazsınız.
Bunun nedeni, bir renk tonunun içinde en az başka renge sahip olmasıdır. İçlerinde başka renk tonları, tonlar ve gölgeler taşıyan iki ana rengi karıştırarak, karışıma teknik olarak ikiden fazla renk eklersiniz.
Son renginizi ikiden fazla rengin uyumluluğuna bağlı hale getirirsiniz.
Örneğin, kırmızı ve mavinin tonlarını bir araya getirseydiniz, mor elde etmiş olursunuz değil mi? Ancak bir ton kırmızı ile mavi tonunu karıştırın. Karşılığında biraz renkli bir mor elde edeceksiniz.
Shade (Gölge)
“Shade” terimini çok yakından tanıyabilirsiniz, çünkü aynı renk tonunun açık ve koyu sürümlerini belirtmek için sıklıkla kullanılan bir kelimedir. Ama aslında, shade herhangi bir renk tonuna siyah eklediğinizde aldığınız renktir.
Çeşitli “gölgeler”, ne kadar siyah eklediğinizi belirtir. Shade her ne kadar gölge olarak çevrilse de aslında size gölgesini değil bir rengin farklı tonlarını verecektir.
Gölge denmesinin nedeni ise anladığınız üzere siyah rengin işin içine girmesindendir.
Tint (Tonlama)
Tonlama gölgenin tam tersidir, ancak insanlar genellikle bir rengin gölgesi ile rengin tonlanmış halini ayırt etmez.
Bir renge beyaz eklediğinizde farklı bir renk tonu elde edersiniz. Yani, bir rengin hem shade (gölgelendirilmiş halindeki ton) hem de tint (tonlanmış haldeki ton) halini elde edebilirsiniz.
Ton (Veya Doygunluk)
Ton oluşturmak için bir renge hem beyaz hem de siyah ekleyebilirsiniz. Ton ve doygunluk esasen aynı anlama gelir, ancak çoğu insan dijital görüntüler için oluşturulan renklerden bahsediyorsa doygunluğu kullanır.
Ton boyama için çok daha fazla kullanılan bir terimdir. Grafik uygulamalarında karşısınıza Doygunluk (Saturation) çok daha fazla çıkacaktır.
Renk Teori Şemaları
Artık renk teorisinin tüm temellerini öğrendiğimize göre, bu yeni bilgiyi gerçekten markanızı mükemmelleştiren ve kitlenizle rezonansa giren tasarımlar oluşturmak için nasıl kullanacağımız hakkında konuşalım.
Muhtemelen daha önce bazı renklerin birlikte harika göründüğünü fark ettiniz. Seçtiğimiz renkler bir tasarımı geliştirmeye yardımcı olabilir veya bir tasarımdan uzaklaşabilir.
Bir grafiği nasıl tasarlayacağınızı anlarken, renkleri nasıl algıladığımızın onu gördüğümüz içeriğe bağlı olduğunu hatırlamak önemlidir.
Renk bağlamı, renkleri başka bir renkle kontrast olarak nasıl algıladığımızı ifade eder. Ne demek istediğimi görmek için aşağıdaki örnekte bulunan daire çiftlerine bakın.
Dairelerin her birinin ortası aynı boyut, şekil ve renktedir. Değişen tek şey arka plan rengidir. Yine de, orta daireler arkasındaki zıt renge bağlı olarak daha yumuşak veya daha parlak görünür. Sadece bir renk değişikliğine bağlı olarak hareket veya derinlik değişikliklerini bile fark edebilirsiniz.
Çünkü iki rengi birlikte kullanma şeklimiz onu algılama şeklimizi değiştirir.
Şimdi Birlikte çalışan renk şemalarının nasıl oluşturulacağına dair kurallara birlikte bir göz atalım.
Analog Renkler – Benzer Renkler
Uyumlu bir renk armonisi elde etmenin bir yolu, renk tekerleğinde yan yana bulunan sarı, sarı-turuncu ve tutuncu yada mavi, lacivert ve mor gibi benzer renkleri kullanmaktır.
Benzer renk teorisi şemaları, bir ana rengi renk tekerleğinde doğrudan yanındaki iki renkle eşleştirerek oluşturulur.
Yalnızca üç renk yerine beş renkli bir düzen kullanmak istiyorsanız, iki ek renk (iki dış rengin yanında bulunur) da ekleyebilirsiniz.
Benzer yapılar yüksek kontrastlı renklerle temalar oluşturmaz, bu nedenle genellikle daha yumuşak, daha az kontrastlı bir tasarım oluşturmak için kullanılırlar.
Tamamlayıcı Renkler
Tamamlayıcı bir renk şeması, renk tekerleğinde doğrudan birbirinin karşısında iki renk kullanımına ve bu renklerin ilgili renk tonlarına dayanmaktadır.
örneğin turuncu ve mavi yada sarı ve mor gibi
Tamamlayıcı renk şeması yüksek renk kontrastı sağlar. Tamamlayıcı renkleri nasıl kullandığınız konusunda dikkatli olmalısınız.
Bir rengi baskın olarak kullanmak ve ikinci rengi tasarımınızda aksan olarak kullanmak en iyisidir.
Üç Renk Armonisi
Üç renk armonisi, renk çemberinin etrafında eşit aralıklarla yerleştirilmiş üç renkten oluştuğu için uygun bir şekilde adlandırılmıştır; renkler düz bir çizgi ile bağlandığında, bir üçgen oluştururlar.
Çapraz Tamamlayıcı Renkler
Çapraz tamamlayıcı renkler biraz farkla normal tamamlayıcı renklere benziyor. Bu kombinasyonda ana bir renk seçilir ve daha sonra renk çemberinin karşısındaki iki renk tamamlayıcı olarak kullanılır.
Normal tamamlayıcı renklerin aksine 2 karşıt renk kullanıldığından bu armoninin daha yumuşak ve riski az olan tasarımlar için daha uygun olduğunu söyleyebilirim.
Dört Renk Armonisi
Dört renk armonisini double tamamlayıcı renkler olarak da adlandırabiliriz. Tüm armonilerin en zenginidir çünkü iki tamamlayıcı renk yani dört renge sahiptir.
Bu armoninin bir biriyle uyumu biraz zordur; dört renk de eşit miktarlarda kullanılıyorsa, tasarım dengesiz görünebilir, bu nedenle renkleri baskın yada pasif hale getirmek için sadece bir rengi dominant olarak seçmekte fayda var.
Monokromatik Renkler
Monokromatik renkler, tek bir rengin açık ve doygun tonlarından oluşur. Birlikte kullanıldığında iyi uyum sağlar ve tasarımınızda temiz ve zarif bir etki yaratırlar. Monokromatik renkler özellikle mavi, yeşil ve sarı tonlarda göze daha güzel görünür.
Genel bir ruh hali yakalamak için kullanabilirsiniz. Ana renk, siyah, beyaz veya gri gibi nötr renkler ile entegre edilebilir. Bununla birlikte, bu renk armonisini kullanırken tasarımdaki en önemli unsurları vurgulamak zor olabilir.
Sıcak ve Soğuk Renkler
Renk çemberini bir çizgiyle ortadan ikiye bölerseniz, bir tarafta sıcak renkler ve diğer tarafta da soğuk renkleri görürsünüz. Soğuk renkleri; dinginlik, barış ve huzur, canlı renkleri ise; enerji, canlılık ve heyecan hissi uyandırmak için kullanabilirsiniz.
Bölüm 2 : Renk Teorisi Araçları
Hangi renklerin birlikte daha iyi gittiğini ve nedenini anlamak için birçok teori ve pratik bilgi var.
Ancak, tasarım yaparken renk seçme asıl görevi söz konusu olduğunda, işi hızlı ve kolay bir şekilde yapmanıza yardımcı olacak araçlara sahip olmak her zaman harika bir fikir.
Neyse ki, tasarımlarınız için renkleri bulmanıza ve seçmenize yardımcı olacak bir dizi araç var. Özellikler Adobe ürünlerinin renk kılavuzlarına göz atmanızı tavsiye ederim. Ayrıca Web üzerinde düzinelerce renk düzenleme araçları yada siteleri olduğunu bilmenizde fayda var.
Umarım sizlerle paylaştığım bu bilgiler büyüleyici ve etkileyici renkler seçmenize yardımcı olur.
Bu yazıyı beğendiyseniz; arkadaşlarınızla Sosyal Medya profilinizde paylaşabilir, destek olabilirsiniz!
