Kripto para güvenliğin sağlanması için kriptografi (şifreleme bilimi) kullanan bir tür dijital ve sanal para biridir.
Günümüzde kullanımı artan kripto paralar merkezsizlik ilkesiyle çalışır. Yani herhangi bir kurum tarafından yönetilmemektedir. Peki, Kripto para nedir? Kripto para nasıl alınır? Kripto para nasıl üretilir? İşte kripto para piyasası ve kripto para birimleri ile ilgili merak edilen sorular ve cevapları:
- KRİPTO PARA NEDİR?
- KRİPTO PARA NASIL ÜRETİLİR?
- KRİPTO PARA NASIL ALINIR?
- KRİPTO PARA PİYASASI
- KRİPTO PARA BİRİMLERİ
- BELİRLİ SAYILARDA MI ÜRETİLİR?
- KRİPTO PARANIN NORMAL PARADAN FARKI NE?
- BITCOIN NEDEN YÜKSEK ELEKTRİK TÜKETİYOR?
- KRİPTO PARANIN GELECEĞİ
KRİPTO PARA NEDİR?
Öncelikle kripto para nedir? Adını şifreleme birimi olan kriptografiden alan kripto para, sanal ve dijital bir para birimidir. Herhangi bir merkezi otoriteye bağlı olmayan bu para birimini, herhangi bir kurum veya kuruluş yönetemez. Sanal para birimi olan kripto paranın üretiminde, kullanıcı ve hesap bilgilerini bir koda dönüştüren kriptoloji biliminden faydalanılır. Kripto parada sanal cüzdanlar ve şifreler oluşturulur. Her bir bilgiye ulaşmak ve işlem yapmak için ise sanal kodlar oluşturulur ve güvenlik çemberi bu şekilde sağlanır. Matematik temelli şifrelenen dijital paralar, organik yapıdadır ve hiçbir kurum veya kuruluş tarafından takip edilemez. Bireysel kullanıcıların ürettiği kripto paraların, değer kaybı veya değer kazanması yine bireylerin tekelindedir ve arz talep dengesine göre bir paranın değeri değişebilir.
KRİPTO PARA NASIL ÜRETİLİR?
Şifreleme bilimi kriptografi kullanılarak matematiksel veriler eşliğinde üretilen kripto para çeşitleri, sanal ortamda kullanıcılar ile buluşur. Kripto paranın üretim işlemi ise kullanıcıların kazım yapması yoluyla olur.
Kripto para madenciliği olarak da bilinen bu işlem birden fazla kullanıcının birim üretmesi ile olur. Üretilen kripto para çeşitlerinin birçoğunda üst sınır bulunur ve üretimde üst sınıra yaklaştıkça işlemler zorlaşarak üretim yavaşlar. Matematik bilgisine dayanan üretim aşamasında ihtiyaç duyulan ekipmanlar ise işlem gücü yüksek bir bilgisayar ve bir de internet bağlantısıdır. Bu ekipmanlara sahip birçok kullanıcı kripto para üretiminde aktif rol oynayabilir.
KRİPTO PARA NASIL ALINIR?
Kripto para nasıl alınır? sorusu da kripto parayla yeni tanışanlar tarafından merak edilen bir konu. Dijital para olarak kullanıcıların hayatında yer edinen kripto para, gerçek para birimleri ile alım-satım platformlarından satın alınır. Başka bir kullanıcı cüzdanında bulunan kripto parayı devredebilir veya satabilir ve kullanıcılar bu yolla da kripto para satın alabilir.
Platformlar aracılığıyla kripto para satın almak için önce hesap, sonra sanal bir cüzdan oluşturulur. Bu sanal cüzdana gerçek para birimine sahip para yatırılır ve bu para ile dijital para satın alınır. Kripto paraların değer kazanması veya kaybetmesi ise arz talep dengesine bağlıdır.
KRİPTO PARA PİYASASI
Kripto para çeşitlerinin adlarının, alım-satım gibi verilerinin, anlık yükseliş ve düşünün takip edilmesi gibi işlemler kripto para piyasasını oluşturur. Dijital para birimi olan kripto paranın sanal ortamdaki maddi değeri ve paranın alım-satım işlemleri de kripto borsası olarak adlandırılır.
Dijital değeri olan kripto paraların tanımı ve ürün hakkındaki bilgiler de kripto piyasasını oluştururken kripto para piyasasında yapılan tüm işlemler piyasayı oluşturan değerlerdir. Sanal ortamlarda bu işlemleri yapmak için ise sanal cüzdanlar oluşturulur. Sanal cüzdan oluşturma, kazanç sağlamak için izlenmesi gereken yol gibi alt başlıklarda kripto para piyasası içinde yer alır.
KRİPTO PARA BİRİMLERİ
Para, yaşamı sürdürmek için ihtiyaç duyulan mal ve hizmetin satın alınmasından kullanılır ve her ülkenin kendine özgü bir para birimi ve bu paranın bir de sembolü bulunur. Şifreleme tekniğinden ibaret olan ve sanal ortamda kullanılan kripto para çeşitlerinin de kendine özgü para birimi ve sembolü bulunur. Sanal para birimleri arasında adını en çok duyuran ise Bitcoin’dir. Ağustos 2021 tarihi itibari ile yaklaşık 10 binden fazla kripto para çeşidi bulunur ve bu sanal paraların kendine özgü isimleri ve sembolleri vardır. Dijital para birimleri, birçok kullanıcının satın aldığı ve işlem yaptığı küresel bir para borsasını oluşturur.
BELİRLİ SAYILARDA ÜRETİLİR
‘cryptocurrency’, ‘crypto’ ve ‘currency’ kelimelerinden türetilen kripto paralar belirli sayılarda üretilir. Kripto paralar içerisinde en güçlü konumda olan Bitcoin’in arzı 21 milyon ile sınırlıdır.
Sistemin doğru işlemesi koşuluyla 2140 yılına gelindiğinde dolaşımdaki maksimum Bitcoin miktarı 21 milyona ulaşacak ve büyüme oranı sıfıra yakınsayacaktır. Bitcoin arzının sınırlı tutulmasının temelinde altın karşılığı para gibi işlem görmesini sağlama amacı yatmaktadır” değerlendirmesinde bulunulmuştu.
- 2010’da piyasaya girdiğinde değeri 0,07 dolar olan Bitcoin,
- 2011 yılı başına kadar maksimum 1 dolardan işlem görmüş,
- 2012’de 13 dolar seviyesindeyken
- 2013’te 266 dolar ile çıkışını sürdürmüş,
- 2017’de ise 20 bin dolar seviyelerinde iken
- 2021’de yazının yayınlandığı günlerde yaklaşık 47.000 dolar seviyelerinde seyretmektedir..
KRİPTO PARANIN NORMAL PARADAN FARKI NE?
Kripto paranın normal paradan farkı Kripto Para Araştırma Raporu’nda şu şekilde yer alıyor: Bankacılık sisteminde yer alan paralar merkezi yapıda iken, kripto paralar genellikle merkezi olmayan yapıdadırlar. Geleneksel para sisteminde hükümetler, gerekli gördüklerinde ulusal merkez bankaları aracılığıyla ek para basma yetkisine sahip iken, kripto-para üretemezler ve kişinin izni olmadan kripto-paralara el koyamazlar. Blok zincir sistemi tarafından oluşturulan kripto paraların miktarı ve zamanlaması kripto-sistemin kuruluş aşamasında belirlenir. Kripto para üreticiliği / madenciliği dağıtık ağlarda ağa dâhil olan kullanıcılar tarafından karmaşık bazı matematiksel şifrelerin çözümlenmesiyle yapılır.
BITCOIN NEDEN YÜKSEK ELEKTRİK TÜKETİYOR?
Kripto para birimi Bitcoin sisteminde yapılan bütün işlemler kripto para birimine bağlı bütün bilgisayarlarda kayıt ediliyor. Sistemde elektrik üretimine neden olan esas etmen ise madenci olarak adlandırılan ve bitcoin üreten kişiler oluyor. Madenciler çok fazla sayıda gelişmiş bilgisayar ile bu işlemleri yapmak zorunda oldukları için yoğun elektrik tüketimine neden oluyor.
KRİPTO PARALAR ŞİFRELEME TEKNİĞİNDEN İBARET
Kripto para, aslında blokzincir sisteminin sadece bir parçası. Hane halkı tanınan ismi ile bitcoin olarak biliyor ama bu sadece bir tanesi. Binlercesi var. Bu paraların en bilinen özelliği herhangi bir otoriteye bağlı olmamaları. Aslında demokratik paralar olarak nitelendirilen kripto paraların arkasında bir merkez bankası ya da devlet yönetiminin olmaması insanların algısını hem olumlu hem olumsuz etkiliyor. Devletlerin bastığı paralar fiziki ve kaydi para olabiliyor, kripto paralar ise isminde para olmasına rağmen bir şifreleme tekniğinden ibaret.
KRİPTO PARANIN GELECEĞİ
Kripto paraların henüz tam anlaşılamadığı gerçeğine rağmen dünyada bu paralara en fazla talepte bulunan ülkelerden birinin Türkiye olduğu söyleniyor. Bunun altında ise kripto paraların hızlı yükseleceği beklentisi yatıyor olmalı . Bitcoin bir balon mu değil mi sorusuna cevap bulmaya çalışırken bu paraların değerinin hızlı dalgalandığını gördük. Bitcoin altın ile kıyaslanabilecek güven ve bilinirliğe sahip değil. Belki bu yüzyılda böyle olabilir ama altın madeninin arzının düşmesi ile birlikte 22. yüzyılda altın ile yarışabilecek bir sistem olma potansiyeli var.
KRİPTO PARA – DİJİTAL PARA
Henüz tüm dünya ülkelerinin gündeminde kripto paralar olmasa da özellikle gelişmiş ülkeler bu paralar ile ilgili düzenlemelerin hayata geçtiğini biliyoruz.
Bu paraların günlük hayatımızdaki yerine dair varlık olarak kabul edilip edilmeyeceği, vergilendirmesinin nasıl olacağı, miras kalıp kalmayacağı gibi pek çok soru işareti var. Kripto paralar yaygınlaştıkça bu soruların cevabı da netleşecektir.
Gelişen teknoloji ve pandemi döneminden sonra insanların dijital ödeme yöntemlerine olan talebi hızla arttı. Hükümetler de bu talebin kontrol edemedikleri bir sistem olan kripto paralara kaymasını istemiyor. Bunun yerine kendi çıkarttıkları ve arzını kontrol edebildikleri dijital paralar gündeme geliyor. Bu dijital paralar ile kayıt dışı ekonomiyi azaltmak, dijitalleşme talebini karşılamak ve para konusunda otoriteye sahip olmak amaçlanıyor.