Kar yağdığında gece hava neden aydınlık olur, Kar yağdığında gökyüzü neden kırmızı olur? biliyor muydunuz? Sizlere bugün kar yağdığı zaman geceleri havanın neden aydınlık olduğunu ve neden kırmızı yada turuncu rengi barındırdığını açıklamaya çalışacağım.
Son günlerde Türkiye genelini etkisi altına alan kar yağışı hafta başı itibari ile de devam etmekte. Kar yağışı aynı zamanda gece saatlerinde de etkisini göstermekte. Gece kar yağdığı sırada özellikle şehirde yaşıyorsanız havanın normalden daha aydınlık olduğunu hatta turuncu/kırmızı olduğunu fark etmişsinizdir. Peki bu durumun sebebi nedir?
Kar yağdığında gece hava neden aydınlık olur?
kar doğanın oluşturduğu en iyi yansıtıcı maddelerden biridir. Gökyüzünün bulutu ile birleşince gece şehrin üzerine yağan karın kırmızı/turuncu bir gökyüzü oluşturması ve bu durumunda şehri normal bir geceden daha fazla aydınlatması olağan bir durumdur.
Albedo (yansıtabilirlik) terimi yüzeylerin üzerlerine düşen ışığın ne kadarını dağınık yansımayla geri saçtıklarını ifade etmek için kullanılır. Işığın tamamını soğuran yüzeyler için bu değer 0, tamamını yansıtan yüzeyler için ise 1’dir. Doğal çevremizde görebileceğimiz albedosu en yüksek oluşum 0,9 değeriyle taze kardır. Kar bekleyip eridikçe ve kirlendikçe albedo değeri 0,2’ye kadar düşer. Bol aydınlatmalı şehir ortamında taze karın yüksek albedosunun da etkisiyle bulutlu gecelerde normalde uzaya ulaşan uzun dalga boylu kırmızı ve tonlarındaki ışınlar bulutlardan sekerek yeryüzüne geri döner. Bunun sonucunda bulutlu şehirlerde kırmızımsı, turuncu gökyüzü parlamaları ortaya çıkar. Kar örtüsünün ışığı yansıtması hoş bir manzara oluştursa da bu durum gözlem yapan astronomlar için kâbusa dönüşebiliyor
Kar yağan gecelerde gökyüzünün normalden daha aydınlık olmasının bilimsel bir açıklaması da var elbette.
2019 yılında yapılan çalışma, kardan yansıyan yapay ışığın (snow glow) en parlak haldeki dolunaydan iki kat daha parlak olabileceğini ortaya koyuyor. Bu da ışık kirliliğini azaltmaya çalışan şehirler için kötü haber anlamına gelebilir.
Araştırmacılar gökyüzü parlaklığındaki farklılıkları üç farklı alanda incelediler:
- Kuzey Kutup Dairesi yakınlarındaki bir köy,
- Almanya’nın banliyöleri (her ikisi de yakın zamanda yağan karla kaplı)
- Uzak, karsız bir Letonya plajı.
Ekibin Journal of Imaging’de bildirdiğine göre; yeni bir kar örtüsü, bir banliyö bölgesi üzerindeki gökyüzündeki ışık miktarını açık bir gecede %33’e kadar artırabilir.
Çalışmada, Finlandiya’da kar yağışı sonrası bulutlu gökyüzü sırasında yapılan ölçümler, kar sonrası, bulutsuz gökyüzü sırasında yapılan ölçümlere göre 50 kat daha parlaktı.
Almanya’da ise kar yağışı sonrası bulutlu gökyüzü sırasında yapılan ölçümler, kar sonrası, bulutsuz gökyüzü sırasında yapılan ölçümlere göre 1000 kat parlak sonuç verdi. Gökyüzü bulutluyken, parlaklığın neredeyse %200 kadar arttığını, bunun da dolunayın iki katından daha fazla parlaklık olduğunu keşfettiler.
Banliyö bölgelerinin etrafındaki aşırı ışık, loş yıldızları bloke ederek gökyüzünü çok daha az ilginç bir yer haline getiriyor.
Yazarlar sonuçlarını “oldukça endişe verici” olarak nitelendiriyorlar. Daha da önemlisi, bu değişim canlıları, değişen günlük ritimleri, göç kalıplarını ve hatta üreme döngülerini de etkiliyor. Nüfusun, dolayısıyla ışık kaynağının fazla olması kar yüzeyinden yansıyan ışığın miktarını artırmaktadır. Gökyüzünün bulutlu olması ise bu yansıyan ışıkların bulutlardan tekrar yansımasına ve daha da parlak bir gökyüzüne sebep olmaktadır. Bunu, duvara tuttuğunuz fenerin aynaya tuttuğunuz fenerden daha az aydınlatması ile örnekleyebiliriz. Feneri karşılıklı duran 2 aynanın biriden diğerine yansıyacak şekilde (yerdeki kar ve bulut gibi) tutuğunuzda ise daha da fazla aydınlatacaktır.
Karanlık gökyüzü sevenler ve çevreciler, gece gökyüzünü aydınlatan ışık miktarını azaltmak için şehirleri korumalı ampullü aydınlatma armatürlerine geçmeye çağırdı. Ancak yeni çalışma, bu yaklaşımın her zaman işe yaramayacağını, çünkü özellikle kar yağmışsa, ışığın gökyüzüne geri yansıyabileceğini öne sürüyor. Araştırmacılar, kar yağışından sonra lambaları otomatik olarak karartabilen uyarlanabilir akıllı dış mekan aydınlatmasının bu “kar yağışını” azaltmaya yardımcı olabileceğini öne sürüyor.
Yararlanılan Kaynaklar:
- discovermagazine.com/the-sciences/why-is-the-night-sky-turning-red Jechow, A., & Hölker, F. (2019).
- Snowglow – The Amplification of Skyglow by Snow and Clouds Can Exceed Full Moon Illuminance in Suburban Areas. J. Imaging, 5, 69.
