Görsel deneyim kalitesinin tek başına çözünürlük ile alakalı olduğunu düşünür. Oysa bu kesinlikle yanlıştır. Cep telefonu, PDA, Notebook ve Panel Televizyonlar gibi LED ekran kullanan elektronik aletler ile yaşayacağınız görsel deneyimin kalitesi gerçekte 2 faktöre bağlıdır;
1- Piksel yoğunluğu (PPI)
2- Ekran ve göz arasındaki mesafe
Ekran ve göz arasındaki mesafe konusuna buradan ulaşabilirsiniz. Bu yazımızda piksel yoğunluğunun ne olduğunu inceleyelim…
Piksel yoğunluğu(Pixels per inch (PPI) veya Pixel density)
Piksel dijital görüntülerde görüntünün kare şeklinde en küçük ve parçalamaz elemanıdır. Ekranda gördüğümüz bütün görüntüler bu piksellerin duruma göre renk alması ve yan yana dizilmesi ile oluşturulur. Altta bir harfin 20 kat büyütülmüş halini görüyorsunuz;
Gördüğünüz gibi “o” harfi her biri birbirinden bağımsız olarak ayrı renk değerine sahip 18×18 pikselden oluşuyor. Bilmemiz gereken bir başka önemli nokta da şu: Her piksel bir seferde sadece tek rengi temsil edebilir ve bölünemezler. Şu anda kullandığınız monitör örneğin, 1366×768 px. çözünürlüğe sahip ise tüm ekranda gördüğünüz görüntü tıpkı yukarıda ki resimde gördüğünüz kareler (piksel) gibi yatayda 1366, dikeyde ise 768 kareden (piksel) oluşuyor demektir. Buraya kadar anlattıklarıma zaten hepiniz aşinasınızdır. Peki o zaman size bir soru sorayım:
14.1″ boyutundaki Full HD bir notebook ekranının verdiği görsel deneyim ile yine aynı çözünürlüğe sahip ve yaklaşık 9 kat daha büyük bir yüzeye sahip 42″ bir televizyonun vereceği görsel deneyim aynı mı olacaktır?
Buradaki kritik bilgi çözünürlüğe ve ekran boyutuna göre piksellerin boyutunun değişeceğinin bilinmesi gerektiğidir.
Verdiğim örnekteki notebook ekranının sahip olduğu her bir piksel 0.022 mm. boyutunda iken, aynı çözünürlüğe sahip 42″ boyutundaki panel televizyonun sahip olduğu piksellerin büyüklüğü 0.061 mm. dir.
İşte bu büyüklük Dot Pitch (Nokta büyüklüğü) olarak adlandırılır. Aslında Dot Pitch çok fazla kullanılan bir ölçü değildir. Asıl kullanılan ve monitör veya televizyon özelliklerinde yazılan şey PPI (Pixels per inch veya Pixel density) yani Piksel yoğunluğudur. (Bundan sonra PPI olarak kullanacağım)
Piksel yoğunluğu, bir ekranın alt köşesinden, çapraz üst köşesine çizilen hayali bir çizginin her bir “inch“inde (1 inch= 2.54 cm.) bulunan piksel sayısıdır. Altta canlandırmasını görüyorsunuz;
Bir cihazı satın almadan önce ekran çözünürlüğünün ne olduğuna önem veriyorsanız ve cihaz tercihinizi buna göre yapacaksanız ekran çözünürlüğünün ne olduğunu bilmeniz gerekir. Bazı cihazlarda ekran çözünürlüğünün ve ppi değerinin ne olduğu belirtilirken bazılarında belirtilmeyebiliyor. Özellikle cep telefonları için karşılaşılabilen bu durumda ekran çözünürlüğünü hesaplamak mümkün. Ancak burada yapılabilecek hesaplama inç başına düşen piksel sayısını belirlemektir ve bu da cihazın ppi değeri olmaktadır.
Bu işlemi yapmak için ekran çözünürlük değerlerinin her ikisinin de karesini alıp toplamalısınız ve çıkan sonucun karekökünü almalısınız. Elde ettiğiniz bu yeni sonucu ekran ebadına böldüğünüzde inç başına düşen piksel değerini; yani, ppi değerini bulmuş oluyorsunuz.
Üreticiler nedense ürettikleri ürünün tam özelliklerini yazmaya pek önem göstermediği için genelde ürün speclerinde PPI değeri bulunmaz.
Bu durumlarda bunu kolayca kendiniz hesaplayabilirsiniz. Bunun için önce Pisagor teoremini kullanarak diyagonal çözünürlüğü buluruz:
Not: Pikseller kendi başlarına gerçek dünya ölçü birimleri değildir . Görüntüleyen cihazın diyagonal ekran büyüklüğü değerini hesaba katarsanız , gerçek dünya ölçümü haline gelebilirler .
Formül şudur:
Piksel yoğunluğu veya piksel hassasiyeti dijital görüntüleme araçları olan ekranların görüntü hassasiyetini ifade eder. Başta akıllı telefonlar olmak üzere, laptop, televizyon, tablet, akıllı saat, monitör ve fotoğrafçılık gibi bir çok alanda kullanılır.
İngilizcedeki pixel per inc yani inç başına düşen piksel sayısı olarak tanımlanır.
Matematiksel olarak ppi hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır.
- dp = ekran enxboy oranın piksel olarak hesabı (piksel olarak)
- wp = genişlik (piksel olarak)
- hp = uzunluk (piksel olarak)
- di = ekran büyüklüğü (inç olarak)
Sonuç olarak hesaplanan değerler aşağıdaki formülde yerine yazılarak bulunur.
Bir örnek ile açıklayacak olursak:
1366 x 768 piksel çözünürlüğün ve 14.1 inç büyüklüğünde olan bir laptopun ppi (pixel per inc) değerini bulalım?
dp = √(1366² + 768²) => dp = 1567.09 piksel
ppi = dp / di => 1567.09 / 14.1″
ppi = 111.14
ppi = ~111ppi
Dot Pitch (Nokta (Piksel) büyüklüğü) ise
Dot pitch= inç/ppi
Dot pitch= 2.54 / 111
Dot pitch= ~ 0.023
